“O ijo terméni olu”, “Ο Ήλιος τους ζεσταίνει όλους” παροιμία απο το βιβλίο του Franco Corlianò “Il proverbio Griko-Salentino”

Ξεκινήσαμε από Πάτρα, εγώ ο Θοδωρής και η Φλωρεντία με το «Catania». Το ραντεβού μας ήταν επάνω στο καράβι στο λιμάνι της Ηγουμενίτσας (αλήθεια δεν ξέρω που θα μπορούσε να είναι πιο ωραία) με τους Μike, Αργυρώ, Γιώργο και Musashi με προορισμό το Πρίντιζι και με στόχο να επισκευτούμε παλιούς και νέους, λιγότερο γνωστούς προορισμούς στην κεντρική και νότια Ιταλία. Χαρά και φιλιά με τους φίλους μας και αμέσως στρωνόμαστε για κουβέντα και σχέδια.

Το πρωί φτάνουμε στο Ιταλικό λιμάνι και ρυθμίζουμε επικοινωνίες και GPS και δρόμο για την Perugia. Μετά από 720 χλμ και πολλές στάσεις για καφέ (φανταστικό καφέ, παντού όμως) φτάνουμε στον προορισμό μας το μεσημέρι αργά.

Εξαιρετικό το ιστορικό κέντρο της Περούτζια, (μας έχει σώσει το ασανσέρ) δεν λέω,

Αγαπημένη πόλη με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική, με μοναδική ηρεμία, με φανταστική θέα, και γοητεία, που σε κάνει να ονειρεύεσαι… (ακόμα και πίσω από ένα παράθυρο χωρίς φως). Στην κορυφή ενός από τους λόφους της Ούμπρια βρίσκεται το ιστορικό κέντρο της πόλης, και η θετική ενέργεια που νοιώθει κανείς σ’ αυτό, πηγάζει, είτε από τα φοβερά αρχιτεκτονήματα, είτε από τους καλοβαλμένους ανθρώπους, είτε από τα απίθανα… κρουασάν. Διαμονή στο Chocotel, ξενοδοχείο με concept σοκολάτας! Φαντάζεστε στο πρωινό τι έγινε! Κρουασάν βουτηγμένα στο σιντριβάνι σοκολάτας με καπουτσίνο!

Φαγητό το βράδυ στο εστιατόριο “Il Bacio”, στον κεντρικό πεζόδρομο, το Corso Vanucci, και γνωριμία με τον Λεωνίδα από το Γύθειο o οποίος εργάζεται εκεί και κολλάει στο τραπέζι μας όταν ακούει ελληνικά! Πάει για δεύτερο πτυχίο και είναι σχεδόν αφεντικό στο μαγαζί που είναι κάθε βράδυ γεμάτο!

το τρίτο τιραμισού μου φέρνει γέλια

Έκπληξη, ήταν αυτές οι απίθανες ιστορικές πόλεις, κτισμένες σε άλλους λόφους της Ούμπρια τριγύρω. Γεύση Τοσκάνης έντονη.
ASSISI. Υπέροχη πόλη-μνημείο με εξαιρετικές τοιχογραφίες στον επιβλητικό ναό του Αγίου Φραγκίσκου, άριστα διατηρημένη, με εκθέσεις ζωγραφικής, με τα γνωστά στους ντόπιους παραδοσιακά σάντουιτς, με μπόλικη ζωή.

Η πλατεία υποδοχής του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης

έκθεση κατασκευών του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ευτυχώς όλες οι ιδέες του δεν υλοποιήθηκαν.

Ευκαιρία να γευτούμε ένα σάντουιτς με καταπληκτική “porchetta“, γουρουνόπουλο ξεκοκαλισμένο με αρωματικά χόρτα και σιγοψημένο ολόκληρο!

Πρωινή κρουασανοθύελα, με τα καπουτσίνο στο καφέ Sandri που βρίσκεται εκεί από το 1860, ήταν όλα τα λεφτά. Θα αργήσει να μας ξεχάσει η όμορφη κοπέλα που μας σέρβιρε, μιλάμε για αυθεντική γουρουνιά (15 κρουασάν, (βλέπεις η… ενέργεια του χώρου!)
Δύο διανυκτερεύσεις, στην μοναδική Perugia.

ORVIETO. Παλιά γραφική πόλη με έντονη αίσθηση θρησκευτικότητας. Στενάκια με απίθανο χρώμα μεσαίωνα και μαγαζάκια που μας έδωσαν ευκαιρία για εκτόνωση! Δοκιμάσαμε τα φημισμένα κρασιά του Orvieto και αγοράσαμε τα δώρα μας για την Ελλάδα.!…

CIVITA DI BAGNOREGIO. Αρχαία πόλη κτισμένη στην κορυφή ενός απότομου λόφου 2500 χρόνια πριν, αποκομμένη από τον υπόλοιπο κόσμο, και ανακαλύφθηκε από Ετρούσκους. Μονεμβασιά… στα καλύτερά της.
Μόλις είδα την γέφυρα που έπρεπε να διασχίσουμε τα χρειάστηκα, (που πας κυρά μου με τον κουτσό «πόδα» κατακαλόκαιρο;) Με λίγη καλή θέληση κανα δυό μη ευρωπαικούς ελιγμούς και με τις ελληνικές πινακίδες μας φτάσαμε στην είσοδο σχεδόν του μικρού αυτού οικισμού και σιγά σιγά ανεβήκαμε στην πύλη. Μοναδικές εικόνες απο άλλες εποχές!

Ήταν τόσο όμορφο αυτό το βράδυ στο κρυμμένο εστιατόριο που μας σύστησαν να φάμε που ξέχασα και το βαλσαμωμένο πόδι μου! Τα ζυμαρικά και οι πίτσες απίθανα! Κουβέντες και γέλια ακουγόταν ως συνήθως μόνο τα δικά μας στην κρυμμένη αυλή της trattoria “Al forno di Agnese” που φάγαμε. Η θερμοκρασία ομολογώ ότι στο ταξίδι μας ήταν σύμμαχος αλλά καμία φορά το κρύο υπερέβαλε και επιστρατεύαμε τις ζακέτες μας και τυλιγόμασταν.

Φεύγουμε βραδάκι για το Tivoli φτάνουμε αργά στο πιο ήσυχο μέρος της Ιταλίας. «Hotel Green Park Madama» μέσα σε δάσος, με πανύψηλα δέντρα, λουλούδια και αηδόνια παρακαλώ.
Το πρωί ξυπνήσαμε σ’ένα μαγικό σχεδόν, καταπράσινο περιβάλλον και μετά από ένα επεισοδιακό πρωινό ξεκινήσαμε για την Villa d’Este με τους μεγαλοπρεπείς νεροπίδακες και την Villa Gregoriana με τους απίθανους καταρράκτες. Οι φωτογραφίες είναι τόσο “δυνατές” που τα λόγια είναι περιττά.

Το βράδυ φτάνουμε στην Πομπηία και ο Μike κανονίζει να πάρουμε 9θέσιο ταξί να μας πάει στην Νάπολη για φαγητό. Θυμήθηκα το «Una notte a Napoli» που σαν να το άκουγα παντού! Φαγητό στο Don Salvatore a Mergellina δίπλα στην θάλασσα. Εκεί είδα την μεγαλύτερη mozzarella της ζωής μου και φυσικά ήταν απίθανη! Βόλτα στην παραλία με πολύ κόσμο. Άλλος κόσμος, λές και είσαι σε άλλη χώρα. Στον δρόμο για την επιστροφή ο Mike ζητά από το ταξί να μας περάσει από κάποιο μπαρ ανοιχτό για να δοκιμάσουμε την γρανίτα της Νάπολης. Ακόμα έχω στο στόμα μου την γεύση από το χυμό των λεμονιών του Σορέντο, που πήραμε από μια καντίνα, κερασμένο από τον Mike. Τα λεμόνια του Sorento είναι μοναδικά για το άρωμά τους εξηγούσε ο barista, «ορίστε, μυρίστε» και έδινε στον Mike να μυρίσει! « Έχετε έρθει στο σημείο με την καλύτερη Ναπολιτάνικη γρανίτα Κύριε» έλεγε στον Mike που υπομονετικά περίμενε να τελειώσει για να μας τις φέρει. Ήταν όντως καταπληκτική η γρανίτα, άξιζε τον κόπο να ψάχνουμε στη μία τη νύχτα για ανοιχτό μπαρ!

Φανταστική εξυπηρέτηση απο το προσωπικό στο ξενοδοχείο μας στην Πομπηία.

Η επομένη το πρωί μας βρίσκει μέσα στον αρχαιολογικό χώρο της Πομπηίας με μια ξεναγό να μας λέει την ιστορία του τόπου. Μοναδική εμπειρία (αν και ήταν δεύτερη επίσκεψη για μένα) να βλέπεις μια πόλη της εποχής σχεδόν ανέγγιχτη που νομίζεις ότι θα δείς τους ανθρώπους του τότε να περπατούν στην αγορά ή να παίζουν στοιχήματα στο προαύλιο της αρένας. Και ξαφνικά «μπανταμπουμμμ» ο Βεζούβιος (Ουεσούϊον όπως το αποκαλεί ο Στράβων), που μέχρι τότε (79 μ.Χ.) θεωρούσαν απλά ένα βουνό, γεμίζει τέφρα και λάσπη τον τόπο. Τα πάντα πάγωσαν τότε στον χρόνο και οι εικόνες σήμερα είναι συγκλονιστικές! Κανείς δεν πρόλαβε να κουνηθεί! Ο θάνατος ήταν ακαριαίος. Η θερμοκρασία έφτασε τους 250 βαθμούς και η πόλη που μέχρι τότε έσφυζε από ζωή βυθίστηκε σε 3 μέτρα λάσπη και ταυτόχρονα στη λήθη μέχρι το 1592 που βρέθηκε τυχαία από την κατασκευή ενός υδραγωγείου!

πφφφφφ την βαρέθηκα την πατερίτσα!!!!

Μμμμμμμ κι άλλη γρανίτα απο λεμόνι!!! Τι δροσιά!

Προχωρώντας για Νότια Ιταλία, φθάνουμε στη (Ματέρα) , μια από τις πιο παλιές πόλεις στον κόσμο, με ευρήματα από την παλαιολιθική εποχή (ουάου). Επισκεπτόμαστε τον παλιό οικισμό Sassi την νύχτα καθώς και την επόμενη μέρα το πρωί. Η Ματέρα είναι πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας Ματέρα. Η πόλη βρίσκεται δίπλα σε ένα μικρό φαράγγι, όπου ρέει ο ποταμός Gravina. Από το 1993 τα sassi της Ματέρας έχουν χαρακτηριστεί από την UNESCO ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Στην πόλη αυτή γυρίστηκε το 2004 η ταινία “Το πάθος του Χριστού” από τον Mel Gibson. Η Ματέρα απέκτησε διεθνή φήμη με την αρχαία πόλη “Sassi di Matera” (μου σημαίνει “οι πέτρες-σπηλιές της Ματέρα”). Τα Sassi της Ματέρας είναι σπίτια-σπηλιές μέσα στα βράχια τα οποία έχουν ιστορία από την προϊστορική περίοδο. Υπάρχει η υποψία ότι ίσως εκεί εγκαταστάθηκαν οι πρώτοι άνθρωποι στην Ιταλία. To το βράδυ φαγητό στην παραδοσιακή trattoria Lucana με ποικιλίες απο τοπικά ζυμαρικά και κόκκινο κρασί.

SASSI di MATERA

Επόμενη στάση το Alberobello. Μια μικρή πόλη στην επαρχία του Μπάρι, στην περιοχή Απουλία της Ιταλίας. Έχει περίπου 11.000 κατοίκους. Είναι γνωστή για τις μοναδικές κατοικίες της με τις κωνικές στέγες, οι οποίες είναι γνωστές ως “Trulli”. Ασβεστολιθικά κτίσματα κατασκευασμένα χωρίς κονίαμα, αποτελούν αξιόλογα δείγματα λαϊκής ιταλικής αρχιτεκτονικής. Αρχαιολογικές ανακαλύψεις δείχνουν ότι η περιοχή Alberobello έχει κατοικηθεί από τη Νεολιθική Εποχή και οι trulli θα έρθουν στην Απουλία κατά τους προϊστορικούς χρόνους, γύρω στον 13ο αιώνα π.Χ. μετά από μια Κρητική ή Μυκηναϊκή μετανάστευση. Δεν υπάρχουν πολλά στοιχεία για την ιστορία και την ανάπτυξη των Trulli κατά τη διάρκεια των αιώνων και πιο αξιόπιστες πληροφορίες μπορούν να βρεθούν από τον 15ο αιώνα και μετά. Η τεχνική κατασκευής τους είναι παρόμοια με αυτήν, με την οποία κατασκευάζονταν οι πρωτόγονες καλύβες των προϊστορικών χρόνων. Ο λόγος που προτιμούσαν τέτοιου είδους κατασκευές ήταν προκειμένου να αποφεύγουν τη φορολόγηση από το Βασίλειο της Νάπολης, αφού πολύ εύκολα τα κτίσματα μπορούσαν να γκρεμιστούν και να κατασκευαστούν ξανά. Οι Trulli του Alberobello αποτελούν Μνημείο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO από το 1996.

LECCE. Ξενοδοχείο Leone di Messapia. Μετά το πρωινό, τους άπειρους καφέδες με την συναίνεση του maître, φύγαμε για το Ελληνόφωνο χωριό Calimera 15 χιλ μακριά. Τα Ελληνόφωνα χωριά δυστυχώς έχουν μεγάλη εγκατάλειψη. Περισσότερα γι’ αυτά μας είπε ο Franco Corliano, στην συγκινητική συνάντησή που είχαμε με τον προικισμένο αυτόν άνθρωπο, στο χωριό Calimera και που έχει κάνει σκοπό ζωής, να μη ξεχαστεί η Griko, το ελληνικό αυτό ιδίωμα του τόπου! Ένα μίγμα από αρχαίες Ελληνικές λέξεις και Βυζαντινές με Ιταλικές επιρροές! Συγγραφέας, ζωγράφος, μουσικός, μαχητής, ονειροπόλος, ποιητής και πολύ κοινωνικός άνθρωπος. Αυτή την εποχή συλλέγει πληροφορίες για τον ελληνοιταλικό πόλεμο, προκειμένου να ολοκληρώσει ένα σενάριο, που θα γυριστεί ταινία, μας λέει στο Café που συναντηθήκαμε. Ομολογώ ότι τον γνώριζαν όλοι και έχαιρε σεβασμού! Δεν μας άφησε με τίποτε να πληρώσουμε! Έλεγε στον Mike, «Mικέλε, μην διανοηθεί να πληρώσει κανείς, αυτά είναι δικά μου» Καθίσαμε και μας διηγήθηκε την ιστορία της ζωής του ξεστομίζοντας γνωστά ονόματα που μας ξάφνιασαν. « Όταν μου είχε τηλεφωνήσει η Φαραντούρη το ’78 για να μου ζητήσει να τραγουδήσει το τραγούδι μου “άνδρα μου πάει”, είπε ότι ήθελε να το πεί στα Ελληνικά! Της είπα ότι αυτό δεν μπορεί να γίνει και έτσι κλείσαμε το τηλέφωνο! Ένα μήνα μετά με ξανακάλεσε να μου πεί ότι θα το τραγουδήσει όπως είναι, στη Griko! Τότε ξεκίνησε μια φιλία με την ίδια, τον Θεοδωράκη, τον Γλέζο και άλλους εκείνη την εποχή!
Ο Franco σηκώνεται και μας καλεί να τον ακολουθήσουμε! Δεν γνωρίζουμε που θα μας πάει αλλά ξέρουμε ότι κάτι σημαντικό θέλει να μας δείξει! Φτάνουμε σε μια μεγάλη πόρτα όχι μακριά από την πλατεία του χωριού και την χτυπά φωνάζοντας, Silvanooo! ¨Ενας κύριος φτάνει απαντώντας και μας υποδέχεται. “Kaloshrtate” μας λέει και μας κάνει δρόμο να μπούμε μέσα! Πρόκειται για ένα μικρό μουσείο που δημιούργησαν οι ελληνόφωνες κάτοικοι με στοιχεία που συνέλεξαν από προηγούμενες εποχές μετά τον πόλεμο! Μας δείχνει κάποια βιβλία μεταξύ των οποίων και ένα λεξικό Italo- Griko που αγοράσαμε με τον ενθουσιασμό ότι θα ανακαλύψουμε ρίζες με την Ελλάδα! Όπου και να κοιτάξουμε η Ελλάδα είναι παντού! Στα πρόσωπα των ανθρώπων, στην γλώσσα τους, στα σπίτια τους, στα έθιμα, τα φαγητά, τα χαμόγελα! Χαιρετηθήκαμε με τον Franco, ανταλλάξαμε δώρα και υποσχέσεις για την φιλία μας που μόλις ξεκίνησε και φύγαμε με επίγευση μια νοσταλγία για την εποχή της Μεγάλης Ελλάδας, ή του Βυζαντίου που κατά τα άλλα δεν ζήσαμε αλλά νοιώσαμε!

Με τον Franco Corliano έξω απο το μουσείο ελληνικής κουλτούρας

με την επιγραφή “ΞΕΝΗ ΣΥ ΔΕΝ ΕΙΣΑΙ ΕΔΩ ΣΤΗ ΚΑΛΙΜΕΡΑ” περιγράψαν τα συναισθήματά τους οι κάτοικοι του Calimera επάνω απο το αρχαίο αστέρι, δώρο της Αθήνας το 1960.

Αυτό πάλι;;;;; Τσίπρας και στην Ιταλία;;

Το απόγευμα της ίδιας μέρας βούρ για συναυλία τοπικής μουσικής στο Martano, στους ρυθμούς της pizzica ένα χορό που κατά τα λεγόμενά τους προέρχεται από τους Διονυσιακούς χορούς της αρχαιότητας! Γρήγορος ρυθμός, χορός και έκσταση με organetto και tamburello, κοσμοπλημμύρα με λουκάνικα, Porchetta και μπύρα (ολίγον Kusturica μας θύμισε!)

Την επομένη μας περιμένει (ωιμέ) περπάτημα στο κέντρο του Lecce. Πραγματική αποθέωση του μπαρόκ, περπατήσαμε στα δρομάκια, και στην συνέχεια ανακαλύψαμε ένα αστείο τρενάκι που θα μας ξεναγούσε στο ιστορικό κέντρο και με έσωσε από το περπάτημα. Δεν θα ξεχάσω το παγωτό που φάγαμε για να πολεμήσουμε την πολύ ζέστη και την υγρασία.

Το απόγευμα φτάνουμε στο Μπρίντιζι και επιβιβαζόμαστε στο CATANIA για επιστροφή στην Ελλάδα. Βραδινό φαγητό στο καράβι με κρασί από το Orvieto! Τα γέλια και οι ιστορίες ανάμεικτα με την κούραση και την νοσταλγία. Η νύστα έρχεται για όλους! Αποχαιρετούμε τους φίλους που θα μας αφήσουν στην Ηγουμενίτσα στις 3:30 για να συνεχίσουν για Θεσσαλονίκη! Οι διακοπές είναι πάντα λίγες σκέφτομαι!
Όλα τα παιδιά της παρέας ήταν καταπληκτικά! Έδειξαν τόση κατανόηση και μου πρόσφεραν τόση βοήθεια λόγω του τραυματισμένου «πόδα» μου. Η παρέα τους ήταν για μένα βάλσαμο. Για ακόμα μια φορά χαρήκαμε μια ανεπανάληπτη Νομαδική εξόρμηση με το παρεϊστικο πνεύμα και ένα Μουρατίδη στα κέφια του, αφού ξανάζησε μαζί μας στιγμές από τα ευαίσθητα νεανικά του χρόνια

Στην επιστροφή απαντούσα στις επίμονες ερωτήσεις φίλων:
– Πως πήγατε;
– Κούτσα-κούτσα!

– Τι παίξατε στο πλοίο;
– Κουτσό.

– Πως ήταν το φαγητό;
– Ε, Κουτσοφάγαμε.

– Πως ήταν ο καιρός;
– Στην αρχή κουτσά στραβά κι ανάποδα.

– Το «Άντρα μου πάει» το ήξερες;
– Αυτό το ξέρει κι η κουτσή Μαρία.

ΕΛΕΝΗ ΠΟΛΙΤΗ